Ecologische duurzaamheid: de voerafdruk van varkens

Consumenten uiten steeds vaker zorgen over de milieubelasting door het huidige varkensvleesproductiesysteem. Het gebruik van en de gevolgen voor land en grond, lucht, water, en emissie van broeikasgassen vormen samen de milieuvoetafdruk van varkensvleesproductie. De noodzaak om te voldoen aan de groeiende vraag naar varkensvlees, om de gevolgen van de varkensvleessector voor het milieu te beperken, om te voldoen aan de hogere normen ten aanzien van dierenwelzijn en om tegelijkertijd de winstgevendheid van de sector te waarborgen, zijn de grote uitdagingen waarmee de varkensproductiesector te maken heeft. In dit artikel richten wij ons op manieren om de ecologische duurzaamheid van varkensvleesproductie te verbeteren.

Uit onderzoek uitgevoerd in de Verenigde Staten blijkt dat de voetafdruk van varkensvleesproductie duidelijk kleiner wordt. Met behulp van de levenscyclusbeoordelingen van de varkensvleesproductieketen, waarbij de varkensvleesproductie van 1960 tot 2015 wordt gemodelleerd, toont het onderzoek duidelijk aan dat de milieubelasting per kg geproduceerd varkensvlees is afgenomen. Gemiddeld namen de gewogen metrieken van de productie binnen alle vier de categorieën af gedurende de beoordelingsperiode. De grootste daling was te zien binnen landgebruik (75,9 %), gevolgd door waterverbruik (25,1 %), dan aardopwarmingsvermogen (7,7 %) en ten slotte energieverbruik (7,0 %). De conclusie van het onderzoek was dat de voetafdruk van varkensvleesproductie de afgelopen decennia door intensivering drastisch kleiner is geworden.

De productie van 1 kg varkensvlees resulteert naar schatting in een equivalent van 7,2 kg CO2-uitstoot. Bijna de helft hiervan wordt veroorzaakt door voer. De andere helft wordt veroorzaakt door verandering van landgebruik, verandering van biomassa en bodemkoolstof, en bedrijfsprocessen (meststof, mest en landbouwmachines). De rest, ongeveer 15 %, wordt veroorzaakt door transport, verwerking, verpakking en verkoop. Voer is dus duidelijk het aspect waarop we ons moeten richten om de voetafdruk van de varkensvleesproductie te verkleinen. Dit zou zowel vanuit het oogpunt van voerconversie als vanuit het oogpunt van landgebruik invloed hebben, d.w.z. als de dieren efficiënter zijn, is er minder input nodig. Als het voer van een alternatieve bron kan komen, zoals voedsel- of brandstofafvalstromen, heeft dit ook invloed op landgebruik. Voerconversie staat al vele jaren bovenaan de lijst van fokdoelstellingen en er is aanzienlijke vooruitgang geboekt. Het proces van betere voerconversie is nog niet ten einde, nog lang niet.

In een circulair voedselsysteem willen we voldoende voedsel produceren voor de wereldbevolking en tegelijkertijd rekening houden met het draagvermogen van onze planeet. Om dit te realiseren, moeten we optimaal gebruik maken van alle biomassa. We kunnen verlies van biomassa voorkomen door de restproducten van de ene keten te gebruiken als grondstoffen voor een andere keten (circulair systeem). Binnen een dergelijk systeem is het idee om restproducten waar mogelijk te hergebruiken door ze bijvoorbeeld om te zetten in waardevolle diervoeding of in meststof. Varkens zijn omnivoren en kunnen veel vormen van restproducten omzetten in vlees en mest. Binnen een ideaal circulair systeem zou productie – en daardoor vee – het resultaat moeten zijn van optimale verwerking van de beschikbare restproducten, waarbij de som van alle producten voldoet aan de menselijke voedingsbehoeften.

Het Hypor-fokprogramma is gericht op het fokken van zelfredzame dieren. Dieren die een productief leven hebben en de milieuvoetafdruk verkleinen door ‘afval’ te verminderen. Dieren die ziekten het hoofd bieden, het sterftecijfer verlagen en de efficiëntie verbeteren. Efficiëntere dieren hebben een positieve invloed op landgebruik, omdat ze gewoon minder eten (minder input vereisen).
In de toekomst moeten varkens goed om kunnen gaan met diëten met verschillende ingrediënten, een verschillend voedingsprofiel en een verschillende kwaliteit. Het op een volledig andere manier berekenen van voerconversie, met behulp van factoren als de kwaliteit van het dieet, mestsamenstelling en het percentage varkenssterfte van begin tot eind, zal bijdragen aan de discussie over de ware betekenis van duurzame voerconversie.

Binnen ons huidige Hypor-fokprogramma werken we aan de volgende onderwerpen om de voetafdruk van varkensvleesproductie te verkleinen: 1) voerefficiëntie of in de toekomst richting duurzame conversie; het vermogen om te kunnen omgaan met alternatieve voeringrediënten die leiden tot minder uitstoot van broeikasgassen. En 2) overleving; elk varken dat de slacht haalt, betekent efficiënt gebruik van voer en voeringrediënten. De sterftecijfers moeten in alle productiefases tot een minimum worden beperkt, met name in de vleesvarkensfase, waarin het verlies van geconsumeerd voer het hoogst is. Met andere woorden: wij fokken op duurzame varkens die goed binnen een circulair voersysteem passen.

Uiteindelijk moeten alle drie de trajecten naar duurzaamheid worden aangepakt om een zo duurzaam mogelijke varkenssector te realiseren. Hendrix Genetics wil de weg vrij maken naar een ecologisch duurzamere varkenssector. Ecologische duurzaamheid is belangrijk voor aanhoudend succes van de varkenssector en verbetert tevens de maatschappelijke aanvaarding van onze sector. Goed kijken naar onze doelen ten aanzien van economische, sociale en ecologische duurzaamheid binnen het Hypor-fokprogramma draagt bij aan 'Better Breeding Today for a Brighter Life Tomorrow'.